شریان های حیاتی و اسیب پذیری ان در برابر زلزله

 

در ارتباط با تأسیسات شریان‌های حیاتی و شبکه‌ها در هنگام رویداد زلزله، دو نوع آسیب به زندگی شهروندان و خود شهر ممکن است وارد آید: اول عدم دسترسی به شریان‌های حیاتی (مانند آب آشامیدنی، برق، گاز و مخابرات) برای زندگی روزمره در اثر آسیب دیدگی آن‌ها و دوم رویداد سوانح ثانویه (مانند آتش‌سوزی، شوک الکتریکی، انفجار و غیره).

بدین دلایل سازمان‌های مدیریت شریان‌های حیاتی باید سامانه‌های مدیریت بحران را به‌منظور به حداقل رساندن آسیب در هنگام زلزله تشکیل دهند.

در این مطالعه، دامنه وسیعی از داده‌ها از سازمان‌ها و شرکت‌‌های مرتبط با شریان‌های حیاتی (آب، گاز، برق، مخابرات) گردآوری شده است. از آنجا که چنین پایگاه جامع داده‏ها که توسط گروه مطالعاتی ایجاد شد، اولین از نوع خود در تهران می‌باشد، فقدان کیفیت و کمبود داده به‌خوبی قابل مشاهده است. با این حال، داده‌های اولیه شامل اطلاعاتی در مورد شبکه‌های اصلی سیستم‌ها ساماندهی شد. در این گزارش، داده‌های اولیه را می‌‌توان بر روی نقشه‌‌های هر یک از شریان‌های حیاتی ملاحظه نمود.

گروه مطالعاتی داده‌های شریان‌های حیاتی را گرد‌آوری نمودند. متأسفانه داده‌‌های محدودی برای این مطالعه گردآوری شده است. بنابراین، ارتقاء پایگاه داده‌ها در آینده مؤکداً توصیه می‌شود. به‌طور کلی همه سازمان‌های شریان‌های حیاتی به نحوی با یکدیگر مرتبط‌اند. برای مثال اگر شرکت مخابرات یک سیستم مولد برق خودکار نداشته باشد یا اگر شرکت برق نتواند برق لازم را تأمین نماید، کلیه سامانه‌های مخابراتی غیرفعال خواهند شد. این مساله نسبت به شرکت‌های آب و گاز نیز قابل اعمال است. بنابراین، تبادل اطلاعات و همکاری بین سازمان‌ها برای کاهش مساله مهم است.

آب‌رسانی

منابع آب صرفاً برای مصارف آشامیدن، شستشو، تأمین بهداشت و همچنین فعالیت‌های اطفای آتش مصرف می‌شود. آب مصرفی که توسط مجموعه تأسیسات سدها تأمین می‌‌شود، با گردش در سراسر تهران از طریق شبکه اصلی و شبکه توزیع، به‌خوبی توزیع می‌‌شود . از این رو می‌توان در نظر گرفت که شبکه آب تهران دارای یک ساختار قوی است که توان مقابله با بلایا را دارد. اما به‌منظور اطمینان از تأمین آب برای شهروندان، لازم است که لوله‌ها بازسازی شوند زیرا ممکن است در برابر بلایا آسیب‌پذیر باشند. در فرآیند گردآوری داده‌ها، معلوم شد که اطلاعات جزئیات شبکه خط لوله (شامل نوع، جنس و قطر لوله و غیره) در دسترس نمی‌باشد. به‌علاوه اطلاعاتی در مورد جنس اتصالات مصرف شده در شبکه نیز به‌منظور اطمینان از تحلیل دقیق‌تر باید مشخص شود. اما شرکت آب و فاضلاب فقط نقشه مکانی شبکه، محل تصفیه خانه‌ها، مخازن و شیرها را تهیه نمود. در این مطالعه فقط طول کل لوله کشی تهران بدون هیچ گونه طبقه‌بندی از نظر جنس لوله در دسترس بود. بنابراین، با توجه به داده‌های موجود، تحلیل بسیار محدودی امکان پذیر بود. در آینده برای تشخیص وضعیت واقعی شبکه آب‌رسانی بر اساس سامانه اطلاعات جغرافیایی، داده‌های لازم باید تهیه شود. اطلاعات فوق را با استفاده از بیشینه شتاب زمین و شدت زلزله که از مطالعه به‌دست‌آمده است می‌توان برای انجام دادن تحلیلی با جزئیات بیشتر به کار برد.

گاز طبیعی

شبکه تأمین گاز طبیعی تهران آسیب‌پذیر در نظر گرفته می‌شود زیرا عمل باز و بسته شدن شیرها به‌طور دستی و توسط افراد شرکت ملی گاز ایران انجام می‌‌شود. شبکه گاز طبیعی در تهران یکی از شبکه‌‌های اصلی شریان‌های حیاتی است که به‌عنوان منبع حرارتی برای شهروندان تهران عمل می‌‌کند، اما منبع خطرآفرینی با توان بالقوه زیاد برای ایجاد بلایای ثانویه‌‌، مثل آتش‌‌سوزی، انفجار و … نیز می‌باشد. بنابراین، به‌فوریت لازم است که هماهنگ با لرزه‌نگارها، تجهیزاتی برای کنترل اتوماتیک شیرهای گاز تعبیه شود. شرکت ملی گاز ایران داده‌های مفصل‌تری را نسبت به سایر سازمان‌های شریان‌های حیاتی ارائه نمود. اما این داده‌ها اطلاعاتی در مورد جنس اتصالات شبکه را در بر نمی‌گیرد. برای استفاده آتی و به‌منظور حصول اطمینان از تحلیل مفصل‌تر آسیب، داده‌های اتصالات نیز باید به پایگاه داده‌های موجود افزوده شود.

برق

شبکه تأمین نیروی برق تهران به‌استثنای خط توزیع آن از آخرین ایستگاه‌‌های توزیع، دارای سامانه شبکه‌ای نسبتاً” قوی است. این خطوط، هوایی هستند و نیمی از کابل‌ها در زیر زمین مدفون است. از سوی دیگر بسیاری از خطوط (توزیع) بدون محفظه یا صندوق‌های مدفون‌اند و عملیات‌ترمیم و تعمیر این خطوط در هنگام بحران، در مقایسه با خطوط هوایی، مشکلات، هزینه و مدت زمان بیشتری را به خود اختصاص می‌‌دهند. بر اساس مذاکرات انجام شده با شرکت تولید و انتقال نیرو، بناهای مربوط به تأسیسات تأمین برق در حال حاضر تقویت می‌شوند. از آنجا که جزئیات سازه‌‌ها‏ی تأسیسات مذکور را نمی‌توان گردآوری نمود، گروه مطالعاتی انتظار دارد که پایگاه داده‏ها در آینده نزدیک به همگام‌سازی شود.

مخابرات

با توجه به تجربه حاصل از زلزله‌های گذشته، شبکه تلفن همراه به‌عنوان مهم‌ترین عنصر زیربنایی مخابراتی در نظر گرفته می‌‌شود زیرا این وسیله می‌‌تواند به هنگام خطر، ارتباطات لازم را برقرار نماید. برخورداری از ارتباطات در هنگام رویداد زلزله می‌‌تواند خسارات را به حداقل برساند. کشور ایران در مقایسه با سایر کشورها، از این نظر پیشرفته نیست و در حال حاضر یک دوره انتقالی را برای تقویت شبکه مخابرات خود جهت مقابله با بلایا طی می‌‌کند.

برای کابل گذاری شبکه‏های تلفن، از سامانه زیرزمینی استفاده می‌‌شود. با این حال همانند شبکه نیروی برق، عملیات‌ترمیم در هنگام رویداد بلایا، زمان بیشتری را برای دسترسی به مکان خطوط آسیب دیده به خود اختصاص می‌‌دهد و در نتیجه هزینه بیشتری در این ارتباط مصرف می‌‌شود.

خسارات شریان‌های حیاتی

شریان‌های حیاتی به دو گروه عمده شامل مراکز کنترل و خطوط ارتباطی تقسیم می‌شوند. مراکز کنترل، تأسیساتی از قبیل تصفیه خانه‌ها و مراکز توزیع فرعی را شامل می‌شود و ارتباط دهنده‌ها (یا تأسیسات رابط) عبارت‌اند از تجهیزاتی مانند لوله‌ها و خطوط مخابراتی برای مقاصد تأمین و توزیع.

کاربرد روشی آماری به‌منظور برآورد خسارت تأسیسات رابط از قبیل لوله‌ها و خطوط مخابراتی فقط وقتی امکان‌پذیر است که اطلاعات ساختار و طول آن‌ها در هر منطقه موجود باشد . در این مطالعه از همین رویکرد استفاده شد.

خسارت وارده به تأسیسات کنترلی در این مطالعه برآورد نگردید زیرا چنین سازه‌هایی به لحاظ اهداف تأسیسات و مکان آن‌ها بسیار متفاوت‌اند و یک روش آماری منفرد برای تحلیل آن‌ها قابل کاربرد نمی‌‌‌باشد . برای برآورد خسارت تأسیسات کنترلی، وارسی‌های جداگانه همراه با جزییات نیاز خواهند بود.

روش برآورد خسارت

موارد اساسی (بنیادی) که در برآورد خسارت شریان‌های حیاتی باید مد نظر قرار گیرند عبارت‌اند از:

• غیر از چند مورد مطالعات کیفی ، در مورد خسارت وارده به شریان‌های حیاتی در اثر زلزله هیچ مطالعه کیفی انجام نشده است.
• ویژگی‌های سازه‌ای ساختمان‌ها در ایران با موارد متناظر آن‌ها در ژاپن متفاوت است . اما ویژگی‌های شبکه ، جنس لوله‌‌‌ها و کابل‌ها مشابه ژاپن است.
• اگر چه مقاومت مصالح لوله‌ها چندان تفاوتی با لوله‌های ژاپنی ندارد اما کیفیت ساخت در محل اتصال لوله‌ها همیشه دارای مشکلات است.
• با توجه به موارد یاد شده ، روش تحلیل برآورد خسارت لوله‌های آب و گاز ، پیشنهاد شده توسط کاتایاما و کوبو ( ۱۹۷۵ ) که به‌طور گسترده‌ای در ژاپن مورد استفاده است ، در این مطالعه اعمال شد. البته باید در نظر داشت که خسارت شدیدتر از آنچه تخمین می‌رود خواهد بود.
• جزییات مقاومتی کابل‌های توزیع برق و مخابرات برای این مطالعه در دسترس قرار نگرفت . به‌علاوه ساختار و مقاومت ستون‌های برق که عوامل مهم آسیب‌رسان به کابل‌های هوایی‌اند ، برای این مطالعه در دسترس قرار نگرفت.
• بنابراین خسارت وارده به کابل‌ها با استفاده از روش‌های تجربی و بر اساس خسارت وارده در زلزله ۱۹۹۵ کوبه برآورد گردید.
• نتیجه آنکه خسارت برآورد شده شریان‌های حیاتی فقط بیانگر توزیع نسبی خسارت است و نه توزیع مطلق آن.

 

خطوط لوله گاز

فرمول بررسی خطوط لوله گاز و آب یکسان است.

داده‌های مربوط به نوع لوله‌های گاز و نحوه توزیع شدن آن‌ها تأمین گردید، مقادیر داده شده در زیر، بر اساس اعداد و ارقامی که فعلاً در ژاپن از آن‌ها استفاده می‌شود، برای هریک از پارامترها(یک فرمول) به‌کاربرده شد.

خسارت وارده به لوله‌های گاز در زلزله‌های گذشته، نشان می‌دهد که بسیاری از موارد آسیب‌دیدگی در محل سر جوش لوله‌ها اتفاق افتاده‌اند. نسبت خسارت به‌طور قابل ملاحظه‌ای با انواع گوناگون جوش‌ها تفاوت می‌نماید و خسارات وارده به نوار باریک جوشکاری، ۱۰ برابر بیشتر از خسارت اتصالات مکانیکی است. گستره شهر، ارسال‌های اخیر نسبتاً توسعه یافته است ولوله‌های گازرسانی عمر زیادی ندارند. از این‌رو فرض گردید که در هنگام لوله‌گذاری هیچ‌گونه اتصال جوشی باریک به کار برده نشده است.

کابل‌های توزیع برق

کابل‌های هوایی:

ویژگی‌های آسیب دیدگی در زلزله ۱۹۹۵ کوبه، ژاپن به‌قرار زیر است:

• در اثر شدت زلزله کمتر از 8 در مقیاسMMI، هیچ‌گونه خسارتی به ستون‌های برق وارد نیامد.
• براثر شدت زلزله برابر با 9 یا بیشتر در مقیاس MMI، درصد 55 ستون‌های برق، شکستند یا فروافتادند.

با این فرض که آسیب دیدگی یک ستون برق موجب آسیب دیدگی دو دهانه کابل می‌شود، پس 0.275 درصد ( 0.55/2 ) کابل‌های هوایی براثر شدت زلزله برابر با 9 (در مقیاس MMI) از بین خواهند رفت.

مقاومت (یا ایستایی) ستون‌های برق در شهر تهران با ستون‌های ژاپنی برابراست. لذا انتظار می‌رود که آسیب‌های واقعی  (عملی)، شدیدتر  از نتایج محاسبات خواهند بود.

کابل‌های زیرزمینی:

ویژگی‌های آسیب دیدگی در زلزله ۱۹۹۵ کوبه ، ژاپن به‌قرار زیر است:

• براثر شدت زلزله کمتر از 8، در مقیاس MMI، هیچ‌گونه آسیبی وارد نیامد.
• براثر شدت زلزله برابر با 9 یا بیشتر در مقیاس MMI، فقط به 3/0 درصد از کابل‌های زیر زمینی خسارت وارد شد.

خسارت وارده، با استفاده از نسبت خسارت محاسبه شد. این بدان معناست که مقاومت کابل‌های زیرزمینی در شهر تهران و شهرهای ژاپن یکسان است. از این‌رو انتظار می‌رود که خسارات واقعی (عملی) شدیدتر از نتایج محاسبات باشد.

کابل‌های مخابراتی

همه کابل‌های مخابراتی به‌استثناء خطوط توزیع، در زیرزمین قرار دارد. بنابراین برای برآورد خسارت این کابل‌ها نیز همان روش کابل‌های برق به کار برده خواهد شد.

برآورد پراکندگی تأسیسات شریان‌های حیاتی در هر حوزه آماری

اطلاعات در مورد نحوه پراکندگی لوله‌های گاز، کابل‌های برق و کابل‌های مخابراتی به تفکیک مناطق خدماتی هر بخش (از شهر) توسط مرکز مطالعات زلزله و زیست محیطی تأمین گردید. اما در مورد لوله‌های آب فقط طول کلی لوله‌ها ارائه شده بود. جنبش زلزله برای هر حوزه آماری محاسبه و نتیجه کار به‌طور مستقیم در محاسبات بر آورد خسارت تأسیسات شریان‌های حیاتی دخالت داده شد. بنابراین پراکندگی لوله‌ها و کابل‌ها در هر حوزه آماری خود به اقلام ریزتری به‌صورت زیر تقسیم می‌شود:

• فرض می‌شود که طول هریک از تأسیسات شریان‌های حیاتی در هر یک از حوزه‌های آماری متناسب با تعداد ساختمان‌های مسکونی در آن حوزه باشد.
• مناطق خدماتی تأسیسات شریان‌های حیاتی در هر حوزه آماری به یکدیگر ارتباط داده شدند و پراکندگی، برمبنای تناسب‌های بالا به اقلام ریزتری تقسیم شد.
• درصورتی‌که مناطق خدماتی حوزه‌های آماری با یکدیگر همپوش باشند، پراکندگی شریان‌های حیاتی به واحدهای کوچک‌تر حوزه‌های آماری به همراه میانگین توزینی تعداد ساختمان‌های مسکونی در هر حوزه آماری تقسیم می‌شود.

 

برآورد خسارت

تعریف خسارت به‌قرار زیر است

لوله‌های آب‌رسانی	نوع خسارت	شکستگی لوله‌ها در محل جوش
لوله‌های گازرسانی	مقدار خسارت	تعداد نقاط خسارت دیده
کابل‌های برق	نوع خسارت	پاره شدگی کابل‌ها
کابل‌های مخابرات	مقدار خسارت	طول کابل‌هایی که باید جایگزین شوند

.

واضح است که اگر در شرایط کنونی سیستم عملکرد دستی قطع اضطراری گاز، شیرهای گاز به‌سرعت عمل ننمایند ، نشت گاز در همه جا رخ خواهد داد که موجب انفجارها و آتش سوزی‌ها خواهد شد.

تقریباً تمام خطوط آب‌رسانی خارج از سرویس خواهند شد و برق و مخابرات در بخش جنوبی در دسترس نخواهد بود. اگر مولدهای اضطراری برق به تعداد کافی موجود نباشند ،قطع جریان برق می‌تواند به‌شدت بر عملکرد سایر شریان‌های حیاتی تاًثیر سوء بگذارد.

تأسیسات خطرزا

احتمال وقوع آتش‌سوزی ناشی از تأسیساتی که در آن‌ها مواد مایع یا گازی قابل اشتعال نگهداری می‌شوند برآورد‌ گردید. تأسیسات در گروه‌های زیر طبقه‌بندی شده است.

• ایستگاه نگهداری بنزین
• ایستگاه تجدید سوخت (بنزینی)
• کارگاه‌های گاز پرکنی
• توزیع کنندگان نفت سفید
• توزیع کنندگان نفت سیاه

مبانی برآورد خسارت به‌قرار زیراند:

• ساختمان‌های اداری این تأسیسات دچار خسارت ناشی از جنبش زلزله خواهند شد. به‌منظور برآورد خسارت وارده به ساختمان‌های اداری از همان تابع آسیب اعمال شده برای برآورد خسارت ساختمان‌های مسکونی استفاده خواهد شد.
• در تأسیساتی که به‌شدت خسارت دیده یا فروریخته‌اند، گازها یا مایعات قابل اشتعال شروع به نشت از مخازن خواهند نمود.
• گازها یا مایعات قابل اشتعال به‌صورت احتمالات زیر در اثر جرقه به آتش سوزی تبدیل می‌شوند:

ایستگاه‌های ذخیره بنزین و ایستگاه‌های توزیع بنزین: ۵۵/۲%

سایر: ۶۶/۳%

(استان کاناگاوا ۱۹۸۶)

• مقادیر فوق بر مبنای تجربیات ژاپن به‌دست‌آمده‌اند ، هیچ‌گونه اطلاعات موردی آتش‌‌سوزی در چنین تأسیساتی در ایران، در دسترس نبود. لذا نتایج فقط حاکی از احتمال نسبی وقوع آتش‌ سوزی است.
• تعداد موارد آتش‌سوزی در هریک از مناطق شهری، جمع بندی شده و سپس به‌عنوان درجه احتمال خطر آتش‌سوزی بیان شده‌اند.

پراکندگی تأسیسات خطرناک در گستره مورد مطالعه یکسان نمی‌باشد لذا پایگاه داد‌ها بر مبنای ضابطه یکنواخت تدوین نگردید. از این‌رو احتمال وقوع آتش‌ سوزی فقط برای آن مناطق که بیش از پنج تأسیسات خطرناک در آن‌ها وجود دارد محاسبه شد. تعداد این مناطق فقط ۱۱ (یازده) منطقه از میان مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران می‌باشد.

 

این مقاله برگرفته از مطالعات (JICA (1378 می‌باشد.

 

نمرات زمین شناسی عمومی بهار 1400

بنام خدا 

نمرات آزمون زمین شناسی عمومی از 12 

ملینا محمد زاده	8
علی بوستانی جوان	6
هانیه حیدری	7
ساناز عباسی	10
لیلا بیات مانیزانی	3
ولی اله محمدی لویه	9
مرضیه سید غراب	9
فاطمه حیدری سیاه	8
علیرضا ورمزیاری	3
الناز آقازاده	11
سمانه حرمت کیش	9
پرسیا شاملوجانی	8
سید مرتضی غمیلوی گلوجه	9

نمرات کارتوگرافی و نقشه های موضوعی

بنام خدا 

با سلام نمرات کارتوگرافی و تهیه نقشه های موضوعی 

 

کارتوگرافی و تهیه نقشه های موضوعی	نمره
فاطمه ظهیری اصل	9
مرضیه شعفی	6.9
محسن میردامادیان	9
آمنه ترکاشوند	12
امیرحسین غفاری پور	10.2
مسلم رستمی نژاد	10.8
زینب سادات	5.7
حمیدرضا علی کرمی	9
آمنه تنگسانی	8.7

نمرات مبانی برنامه نویسی کامپیوتر بهار 1400

بنام خدا 

با سلام  نمرات مبانی برنامه نویسی کامپیوتر بهار 1400

 

وحید ایرانی پور	4
فائزه شمسایی	6
صادق غلامی	9
سید محمود قاسمی	11
سنا قربانی	8
ماه منیر محجوب	9
امین احمدی	10
علیرضا قاسم آبادی	8
زهرا سلیمانی	10
مسعود جانباز	6
زهرا سبحانی	10
پروین حیدری	6

klvhj lpdx xfdud aiv fihv 1400

بنام خدا 

نمرات خام از بیست محیط طبیعی شهر بهار 1400 

 

 

نام دانشجو	نمره
معصومه جابری	11.67
یوسف محمود سلطانی	11.67
آمنه ترکاشوند	8.33
داود تورانی	8.33
رویا شریفی	11.67
سید علیرضا قاضی	8.33
سید رضا زین الدینی	3.33
ابراهیم غریبی	8.33
ایناز وزیری	11.67
فاطمه محمدی گوندره	6.67
علی حاجتی	10
مهران هاشمی	10
مهدی خسروی	15
آمنه یاهوئی سالانقوچ	16.67
میثم رشیدی	11.67
فاطمه بزکول	13.33
یگانه شهسوار	13.33
فتح اله معینیان	10
فاطمه برازنده	11.67
حمید رضا علی کرمی	11.67
سعید سپهوند	10

نمرات آزمون پایان ترم مخاطرات محیطی

بنام خدا 

با سلام  نمره آزمون پایان ترم مخاطرات محیطی از 12 

بذون میان ترم 

موفق باشید 

                                     

نام و نام خانوادگی	نمراه
سنا قربانی	9.5
ام لیلا شفیعی	2
سید محود قاسمی	7.5
آدینه آقازاده	6
امیررضا خسروزاده	8
زهرا سلیمانی نژاد	9
امین احمدی	6
لیلا آدینه وند	9
بهاره سهرابی	6
جواد حسن زاده مقدم	3.5
افسانه نوروزی	4.5

نمرات خام زمین شناسی

بنام خدا 

با عرض سلام و ادب نمرات خام زمین شناسی بدون میان ترم . موفق باشید. 

 

بهاره سهرابی	7
مهدیه امیدوار	7.5
کیوان یگانه	7.5
پژمان عازم	7.5
اعظم دوستی	7.5
محددثه برون	5
زهرا معصومی	8.5
الهام خسروآبادی	6
نرگس قیاسی	7
فرخ خواجه گانی	5.5
نگار سلیمانی ثمرین	6
امیر رضا خسرواده	6.5
سارا فریدونی	7.5
زینب عزیزی	4.5
جواد اسماعیل دوست	8
مهدی رجبی	5.5
سارا جعفری	7.5
فاطمه بخشی	7
مهرانگیز سیاهی	5.5
آمنه پیرمحمدی	6.5
میثم صادقی	6
طاهر آشتیانی	6.5
پروین مزیدلو	7
فاطمه فیضی	6
الهام بصیری	7.5
زینب احمدیان	7
علی علی نژاد	4
محمد جواد اشرفی	7.5
مهدیه چیذر	8
پروین سعادت	5
حسین عظیمی	5
مهناز رضایی	8.5
علی برزگر	5.5
حدیثه ذوالفقاری	1.5
فاطمه لطیفیان	7.5
سیده حلیمه میرکیایی	7.5
میلاد مهاجر	8.5
مریم پاپی	3.5
نگین گنجی	8
محمد امین غلامشاهی	4.5
مهدی صالحی	5
مسعود جانباز	4
فاطمه مرادی	5.5
اکرم خانه جمالی	4

نمرات خام کارآفرینی در جغرافیا

بنام خدا 

با عرض سلام و ادب سلام 

نمرات کارآفرینی جغرافیا 

 

نان و نام خانوادگی	نمراه
سید محمود قاسمی	5.83
اله داوری	7.5
معصومه حیدرپور	7.5
مهدی جعفری	5
آمنه پاشاپور	7.5
حدیثه قلی پور	7.5
زهرا لطفی	5.8
هانیه سادات طباطبایی	7.5
سپیده حدادی	5
سارا استاد	3.33
مهدی طلعتی	2.5

آمایش استان آذربایجان غربی

آذربایجان غربی

ماکو، ارومیه، سلماس، چایپاره،  خوی، اشنویه،نقده، شاهین دژ، میاندواب، تکاب، بوکان، مهاباد، پیرانشهر، سردشت، شوط، پلدشت، چالدران

استان اذربایجان غربی با داشتن حدود 37411 کیلومتر مربع یعنی 2.2 درصد از مساحت کل کشور در شمال غربی ایران به عنوان یکی از استان های مرزی واقع شده است. مرزهای طولانی استان آذربایجان غربی با عراق و داشتن مرز با کشورهای ترکیه و آذربایجان و نیز وجود منابع مناسب آب و خاک و تنوع اقوام و داشتن نیروی انسانی تحصیلکرده همچنین جود مزیتهای تلفیقی کشاورزی،صنعت ،معدن وخدمات با محوریت صنایع تبدیلی از ویژگی های اقتصادی آن است.

بر اساس سرشماری سال 1395 استان آذربایجان غربی با 3,284,000 نفر هشتمین استان کشور از نظر جمعیت محسوب میشود. از این جمعیت 63 درصد در مناطق شهری و 27درصد در مناطق روستایی و عشایری زندگی میکنند. استان آذربایجان غربی دارای  955082 نفر شاغل و 122778 بیکار است و از لحاظ نرخ بیکاری در رتبه 8 کشور قرار دارد. همچنین نرخ مشارکت اقتصادی آن در سال 96 حدود 1/42 بوده است.

از مهمترین چالشهای این استان، موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه می باشد که باعث تحریک جابجایی ها و مهاجرت های ناخوشایند از نظر اقتصادی شده است. موقعیت خاص جغرافیایی و داشتن وضعیت مناسب آب و هوایی، این استان را از توان آبی بالایی برخوردار کرده است و این استان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، تحت تاثیر چهار توده هوای عمده شامل توده هوای سرد شمالی، توده هوای قطبی سیبری، توده هوای قطبی بحری و توده هوای حاره بحری در طول سال می‌باشد.  به دلیل برخورداری استان آذربایجان غربی از اقلیم مناسب، امکان کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی در سطح وسیعی از اراضی استان، قابلیت چشمگیری از فعالیتهای کشاورزی و نیز امکان توسعه صنایع جانبی و تبدیلی را فراهم نموده است. رودخانه ارس، و مجموعه رودخانه های حوزه آبریز دریاچه ارومیه همچون سیمینه رود ، زرینه رود ، مهاباد چای ،گادارچای ،نازلو چای ،شهرچای، باراندوز چای و 8رودخانه دیگر در سرزمینهای این استان جاری است. آذربایجان غربی از نظر تنوع معدنی رتبه سوم کشوری را دارا بوده و از مراکز طلا و سنگهای تزئینی کشور به حساب می آید. از نظر تولید صنایع تبدیلی این استان با تامین 60 % آب میوه و کنسانتره کشور از مناطق پیشرو درکشور به شمار می رود.

 

مزیت های منطقه

تحلیل آمایش استان آذربایجان غربی

تفاوت موقعیت نسبی شهرستانهای استان از نظر برخورداری از امکانات و منابع تولید و بازرگانی، تحول تاریخی بخشهای اقتصادی و تحولات جمعیتی در استان موجب تفاوت در ساختار بخشی و رشته فعالیتی در نواحی مختلف استان آذربایجان غربی شده است.

منطقه اول یا همان منطقه شمالی استان آذربایجان غربی که با وجود شرایط جغرافیای و کوهستانی و مرزی، مزیت های تولید محصولات با محوریت باغی و زراعی و مکمل آن صنایع دستی (به خصوص مجسمه سازی و دست بافته ها) در کنار منطقه آزاد تجاری ماکو، بازرگان و مشاغل شیلاتی در کنار ارس که بخشی از ان شامل شهرستانهای ماکو، پلدشت، شوط، چالدران، چایپاره، خوی و سلماس میشود را داراست. کشت گل محمدی، عسل ، صیفی جات، کشت کدو آفتابگردان برای استحصال تخمه در میان محصولات کشاورزی در این زیر سیستم محوریت دارند و استحصال نمک نیز جز فعالیتهای غالب می باشد. نکتۀ اصلی و محوری حائز اهمیت در  سیستم منطقه شمالی وابستگی مشاغل و مجموعه سیستم کسب وکاری به وضعیت آب و مدیریت آب رودخانه ی ارس و فعالیتهای تجاری (پوشاک) منطقه آزاد تجاری ماکو، می باشد. به علت ایجاد منطقه آزاد تجاری در ماکو سال به سال تعداد مهاجرت به این شهر زیاد می شود به طوریکه علاوه بر داخل استان ازآذربایجان شرقی نیز به این منطقه مهاجرت و سرمایه گذاری می نمایند. بخش دیگر فعالیت اقتصادی شمال استان مربوط به موقعیت مناسب شهرستان ماکو به واسطه قرار گرفتن این منطقه در مرز و افزایش توجه به سیاست راه اندازی و توسعه منطقه آزاد تجاری ماکو و گمرک بازرگان و ترانزیت بین المللی است که امکان ارتباط با بازارهای جهانی را میسر ساخته است.

منطقه دوم ناظر به ناحیه مرکزی استان است که شامل ارومیه و منطقه تجاری و مرزی سرو (مرز ترکیه) و نوشین شهر (کارخانه قند)، سیلوانا و قوشچی با محوریت صنعت، خدمات بازرگانی و تجاری، گردشگری و کشاورزی، شیلات، دامداری، معدن و صنایع دستی و مبلمان است. این منطقه بیش از نیمی از اشتغال استان را ایجاد کرده و دارای اثرگذاری معناداری بر سیستم های اقتصادی مناطق شمالی و جنوبی استان نیز می باشد. وجود مزیتهای استراتژیکی همچون وجود دریاچه ارومیه و میانگذر آن به آذربایجان شرقی و وجود آب مناسب و آب و هوای مطلوب و معتدل که باعث گسترش واحدهای پرورش ماهی به خصوص قزل آلا است؛ همچنین منطقه تجاری مرز سرو و وجود باغات انگور و سیب وسیع در استان رونق اقتصادی از گذشته وجود داشته است. شکل گیری تدریجی تولید و خدمات بازرگانی و تجاری با محوریت شهر ارومیه منجر به ایجاد یک وابستگی عمیقی میان اقتصاد ارومیه و سایر استان شده است.
کارخانه های قند، لوله پروفیل و تریلی سازی و تراکتور سازی و نیز صنایع گسترده تبدیلی غذایی و آشامیدنی، مجتمع پتروشیمی ارومیه و واحدهای تولیدی نقل و عرقیات و عسل و کارخانههای بزرگ شیر و پاستوریزه و پاکدیس و پگاه (صنایع لبنی و آب میوه) صنعت را در این منطقه شکل داده اند.

منطقه سوم نیز در جنوب استان که شامل شهرستان های تکاب، شاهین دژ، بوکان، مهاباد، سردشت، پیرانشهر، نقده و میاندوآب است که تولید محصولات زراعی- باغی و مکمل آن (با برخورداری از منابع آبی سد مهاباد و رودخانه های سیمینه رود و زاینده رود و میاندوآب و سد حسنلوی نقده) می باشد. کارخانه قند میاندوآب و مجتمع پتروشیمی مهاباد از واحدهای تولیدی مهم این سیستم بوده. تولید انواع فرش دستی در تکاب و شاهین دژ با برند فرش دستباف افشار 5000دار قالی ،کاشت و تولید درختان صنوبر برای صنعت نئوپان و صنایع چوب اعم از مبلمان، درودگری، خراطی، همچنین مراتع غنی برای فعالیتهای مربوط به تولید پشم و پوست و گستردگی دامداری خصوصا تولیدات عشایری زمینه های مناسب ورزشهای ساحلی از جمله قایقرانی، فوتبال و والیبال ساحلی وواترپلو از جمله فعایتهای این سیستم می باشد. استان آذربایجان غربی در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات مطابق با آخرین آمار و اطلاعات سال   1395به شرح زیر میباشد:

اشتغال بخش کشاورزی استان : 32/8 درصد

اشتغال بخش صنعت استان :  22/3 درصد

اشتغال بخش خدمات و بازرگانی :44/9 درصد

 

• کشاورزی

استان آذربایجان غربی به عنوان یکی از مناطق موثر و محوری کشاورزی کشور به حساب می آید که در تولید برخی از انواع محصولات زراعی و باغی از جمله سیب ، انگور و گندم و محصولات دامیجایگاه مهمی دارد. دارای رتبه اول  جمعیت گاومیش و رتبه دوم جمعیت گوسفند و بز در کشور، همچنین رتبه دوم کشور ازنظر تولید علوفه و چغندرقند و نخود، رتبه سوم کشور ازنظر تولید گوشت قرمز و تولید جوجه یکروزه می باشد. گندم و جو از محصولات عمده و استراتژیک زراعی در استان می باشند، به طوریکه در سالهای اخیر تولید گندم به تنهایی کفاف مصرف داخل استان را کرده است. سیب، انگور، زردآلو نیز از عمده محصولات باغی در استان هستند. درمجموع این استان یکی از مناطق عمده تأمین کننده مواد پروتئینی و حیوانی کشور است. برخی دیگر از ظرفیتها و پتانسیلهای استان عبارتاند از: - تولید  5درصد محصولات کشاورزی کشور در استان. تولید  4.5درصد از تولیدات زراعی کشور و کسب رتبه پنجم کشوری. تولید  7درصد کل محصولات باغی کشور و کسب رتبه سوم کشوری.رتبه هفتم کشور از لحاظ میزان تولیدات دامی. تولید 40درصد سیبدرختی و 15 درصد عسل کشور و کسب رتبه اول کشوری در تولید این محصولات. وجود حدود  900هزار هکتار اراضی کشاورزی شامل اراضی زیر کشت محصولات سالانه، آیش و باغ و قلمستان. تولید محصولات زراعی ناحیه مرکزی(ارومیه) و جنوبی (میاندوآب و بوکان و اشنویه) استان در وضعیت نسبی مطلوبتری نسبت به سایرنواحی استان قرار دارند و از کل تولید محصولات باغی استان، ناحیه مرکزی با 69.75درصد در رتبه اول قراردارد و از این لحاظ در آمایش استان به عنوان ناحیهای با پتانسیل تولید میوه شناخته میشود.

1. وجود رودخانه ارس، و مجموعه رودخانه های حوزه آبریز دریاچه ارومیه همچون سیمینه رود ،زرینه رود ، مهاباد چای ،گادارچای ،نازلو چای ،شهرچای، باراندوز چای و 8رودخانه دیگر
2. وجود حجم روان آب در منطقه شمال (رودخانه ارس)، از نظر تولیدات ماهیهای سردآبی و گرمابی شیلات
3. وجود آب های سطحی مناسب(رتبه دوم کشور بعد از خوزستان). در این استان بیش از 24دشت حاصلخیز وجود دارد که در همه بخشهای استان پراکنده هستند، و به همراه رودخانههای متعدد
4. وجود اراضی جنگلی مناسب و قابلیت تولید انواع چوب صنعتی بهویژه صنوبر و داشتن مزیت نسبی در صنایع چوب و صنایع دستی وابسته به چوب.
5. وجود کوهپایه های غنی در غرب استان و بستری آماده برای پرورش انواع دام گوشتی و وجود آب مناسب برای پرورش آبزیان و کثرت مرغداریها ، استان را میتواند به منبع عظیم تولید گوشت قرمز وسفید
6. وجود 3700000راس دام سبک و 510هزار راس دام سنگین
7. مزیت تولید لبنیات مازاد بر نیاز تولید , عسل و آبزیان و گیاهان دارویی و محصولات کشاورزی ارگانیک(سرتاسر استان آذربایجان غربی به عنوان فلور گیاهی و با 1000گونه گیاه دارویی که  400نوع آن شناسایی و مورد بهره برداری قرار گرفته و بیدمشک و بادرنجبوی و ظرفیت تهیه حدود 70 نوع عرقیات از گیاهان دارویی)
8. مزیت داشتن فعالیت 850هزار کندو تولید 18هزار تن عسل رتبه اول کشور را درا می باشد با دارا بودن 350هزار کندو
9. مزیت نسبی در تولید صنایع تبدیلی کشاورزی نظیر کنسانتره، کشمش، سرکه، آب میوه  (سیب و انگور) و بسته بندی محصولات.
10. میزان صادرات سیب درختی  سالیانه استان به خارج از کشوربرابر250هزارتن و انگور 30تن می باشدکه عمدتا به پاکستان و افغانستان و هندوستان و عراق صادر میشود
11. مزیت تولید حداقل 45درصد محصول چغندر کشور

• خدمات

استان آذربایجان غربی به سبب موقعیت خاص جغرافیایی مرکز مناسبی برای فعالیتهای بازرگانی و توریستی و به شمار میرود. از بابت بازرگانی داخلی، شهرهای ارومیه و خوی و ماکو به دلیل دارا بودن امتیازات و برتریهای ویژه از جمله تجمع رسته های مهم شغلی وتجمع امکانات و منابع کسب و کار و همسایگی مرزی با ترکیه و تبادلات و سازوکارهای تجاری گسترده در منطقه شمال غرب کشور، دارا بودن بازارهای سرپوشیده به عنوان تامین کننده اقلام مورد نیاز استانهای آذربایجان شرقی، کردستان، اردبیل و خود استان موقعیت جغرافیایی و مرکزیت سیاسی، اداری و اقتصادی از مهمترین مراکز فعالیت بازرگانی در استان به شمار میروند. همچنین منطقه آزاد تجاری رو به رشد ماکو بازرگان عمدتا بر پایه خدمات و بازرگانی و فروشگاههای عرضه کالا (بخصوص کالای ترک،رستورانها و ...) در 5سال گذشته با حضور گردشگران شاهد توسعه مشاغل مختلف بوده است . خدمات بیشترین رشد را از لحاظ سهم اشتغال در سال 1395داشته است .آذربایجان غربی از نظر تنوع معدنی رتبه سوم کشوری را دارا بوده و از مراکز طلا و سنگهای تزئینی کشور به حساب می آید.

1. مزیت دسترسی آسان به قاره اروپا از طریق مرز ترکیه و همسایگی با کشورهای آذربایجان ،عراق ،ترکیه و 7کیلومتری ارمنستان
2. وجود قابلیتهای گردشگری، بناهای تاریخی و باستانی، همچون قره کلیسا، مقبره صدرالدین، آبگرم و دیگر جاذبه های توریستی ازجمله خان تحتی و کلیسای هفتوان و سنت جرج ،تپه مغانجوق ،امامزاده ها، دره چهریق و دریاچه های سد زولا
3. قرارگرفتن در مسیر ترانزیت بین المللی آسیا –اروپا و فضای مناسب برای توسعه خدمات  بازرگانی داخلی و خارجی 
4. مزیت اتصال مسیر راه آهن سلماس به ترکیه و اروپا و قفقاز و گمرک مسافری و کالایی ماکو-بازرگان، همچنین ترانزیت بین المللی کالا و حمل بار و واردات و صادرات گسترده کشور به کشورهای اروپایی و آسیایی از گمرک بازرگان
5. وجود تعدادی آثار باستانی در منطقه شمال استان همچون کاخ موزه سردار ماکو و قره کلیسا و امارات کلاه فرنگی، دخنه فرهاد، چشمه ثریا، سد ارس و پل دوستی بین ایران و آذربایجان(نخجوان) همچنین شهرت شهر ماکو که به شهر توریستی "ماکو سنگ"

• صنعت و معدن

به دلیل تمرکز اغلب صنایع در شهرستان ارومیه اغلب فرصتهای شغلی بخش خدمات و صنعت در این منطقه می باشد. البته در سالهای اخیر با توجه به رشد منطقه آزاد تجاری ماکو، برخی فعالیتهای خدماتی هر چند خیلی محدود، در این منطقه رشد داشته است. تردد گسترده تریلی های ورودی و خروجی از مرز بازرگان ماکو فعالیتهای خدماتی را گسترش داده است و تردد نیروی کار مابین شهرهای استان با شهر ارومیه و بالعکس وجود دارد. تمرکز صنایع به خصوص صنایع تبدیلی و غذایی در مرکز استان (ارومیه) است. آذربایجان غربی از لحاظ میزان تولید در صنایع تبدیلی، با تولید 60درصد آبمیوه و کنسانتره کشور در  81واحد بزرگ ،کوچک و متوسط نقش ایفا میکند. مجتمع پتروشیمی ارومیه و مهاباد و کارخانه های تراکتور سازی ،فولاد و صنایع غالب تبدیلی (آبمیوه و کنسانتره)، صنایع غذایی و آشامیدنی و لبنی در زمره واحدهای صنعتی پیشرو کشور می باشد،که بخشی از توان کسب و کار استان است. آذربایجان غربی از نظر تنوع معدنی رتبه سوم کشوری را دارا بوده و از مراکز طلا و سنگهای تزئینی کشور به حساب می آید.

1. وجود معادن غنی از جمله سیلیس، منگنز، سنگ آهن، پرلیت، کارولیت و مرمریت
2. وجود 2 تعاونی صید و صیادی با 400نفر اشتغال در منطقه شمال استان
3. وجود زمینه های مناسب برای ایجاد وتوسعه صنایع با تکنولوژی برتر از قبیل میکروماشین، الکترونیک، بیوتکنولوژی و پتروشیمی در استان
4. وجود کارخانه های قند، لوله پروفیل و تریلی سازی و تراکتور سازی و نیز صنایع گسترده تبدیلی غذایی و آشامیدنی، مجتمع پتروشیمی ارومیه و واحدهای تولیدی نقل و عرقیات و عسل و کارخانههای بزرگ شیر و پاستوریزه و پاکدیس و پگاه در مزکز استان
5. وجود برخی از مواد معدنی از جمله طلا،باریت، میکا و انواع سنگهای سختبر و وجود معادن تیتان قره آغاج ارومیه و طلای زره شوران تکاب در جنوب استان
6. وجود حوضچه های پرورش ماهی ( و استخرهای پرورش سایر آبزیان آب شیرین در منطقه ارس) همچنین ظرفیت در این منطقه، پرورش طیور (شتر مرغ )و دام نیمه صنعتی
7. مزیت راه اندازی خوشه های صنعتی عرقیات و نقل بیدمشک ،سنگهای تزئینی و صنایع تبدیلی
8. مزیت بهره برداری از مجتمع پتروشیمی مهاباد
9. مزیت راه اندازی کارخانه نساجی خوی و تجمع واحدهای صنعتی تولیدی مبلمان و صادرات آن
10. فعالیت 6گروه و شرکت فعال در حال حاضر که به استحصال شاه میگو به عنوان یک محصول ویژه منطقه مشغول بوده و صادرات آن به کشورهای اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و ارمنستان
11. قابلیت جنوب استان در استخراج و فرآوری سنگهای تزئینی با کیفیت ممتاز همچون گرانیت، سنگ چینی

امکانات زیر بنایی استان

1. موقعیت مناسب شهرستان ماکو (منطقه آزاد تجاری) به علت قابلیت تبدیل شدن به مرکز فرآوری کالاهای صادراتی استان و کشور برای صادرات به ترکیه، آذربایجان و دیگر کشورهای اروپایی
2. مهیا بودن مواد اولیه و زیرساختهای برق، گاز و آب و نیز قابلیت سرمایهگذاری کشور ترکیه راغب به سرمایهگذاری در صنعت و تولید در زمینه دامداری صنعتی
3. ایجاد واحد بین المللی دانشگاه آزاد ماکو در دورههای کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا (در حال پیگری ایجاد) با
4. ظرفیت 2750دانشجو
5. گسترش ارتباطات و ایجاد شهرکهای صنعتی فاز یک، دو، سه در مسیر شهرهای سلماس، نقده، میاندوآب و اشنویه
6. در دست احداث بودن 4سد آبی
7.  وجود زیر ساختهای دومین گمرک استان از نظر حجم صادرات و فعالترین بازارچه مشترک مرزی تمرچین
8. در منطقه شمال استان شهرستان ماکو با توجه به واقع شدن منطقه آزاد تجاری و گمرک بازرگان به عنوان ترانزیت بین المللی برای جمهوری خود مختارنخجوان و ترکیه جهت صدور کالا
9. زیرساخت های فیزیکی مناسب ازجمله وجود ۲۱ شهرک صنعتی، یک شهرک فناوری و ۱۳ ناحیه صنعتی و امکان ایجاد شهرک های صنعتی مرزی و مشترک با کشورهای ترکیه و عراق
10. وجود دانشگاه و دانشکده های فنی صنعتی و معدنی در استان به ویژه در حوزه صنایع الکترونیک.
11. وجود پارک علم و فناوری و مراکز رشد و توسعه و واحدهای تحقیق و پژوهش در استان.

آمارنامه کشاورزی

برآورد سطح، میزان تولید و عملکرد در هکتار محصولات زراعی استان آذربایجان غربی در سال زراعی94-93

                                                                                                 میزان تولید      ((واحد : هکتار- تن- کیلوگرم))

نام محصول	آبى	دیم	جمع
گندم	268,865	343,306	612,171
جو	54,782	68,425	123,207
شلتوک	28	0	28
ذرت دانه اى	32,521	0	32,521
نخود	235	23,023	23,258
لوبیا	273	0	273
عدس	8	404	412
سایر حبوبات	73	0	73
پنبه	24	0	24
توتون و تنباکو	97	0	97
چغندرقند	1,853,867	0	1,853,867
کنجد	1	699	700
گلرنگ	0	10	10
آفتابگردان روغنی	4,634	8	4,642
کلزا	94	0	94
سیب زمینى	48,469	0	48,469
پیاز	45,791	0	45,791
گوجه فرنگى	199,555	0	199,555
سایر سبزیجات	9,757	0	9,757
خربزه	4,309	495	4,804
هندوانه	19,415	0	19,415
خیار	9,100	0	9,100
سایر محصولات جالیزى	6,076	0	6,076
یونجه	489,085	16,909	505,994
شبدر	68	0	68
ذرت علوفه اى	295,152	0	295,152
سایر محصولات علوفه اى	232	190	422

 

میزان تولید فرآورده های پروتئینی استان آذربایجان غربی طی سال های مختلف                                                                            واحد : هزار تن

سال	میزان تولید گوشت قرمز	میزان تولیدشیر	میزان تولیدگوشت مرغ	میزان تولیدتخم مرغ	میزان تولیدعسل
78	43,1	340	28	11	3,68
83	49,18	325,98	42,71	13,76	6,52
88	41,07	312,05	58,56	13,76	12,35
92	43,58	338,9	71,22	11,66	18,46

 

نمرات میان ترم آبانماه 97

 بسم الله الرحمن الرحیم 

با درود خدا بر محمد و آل محمد (ص)

نام و نام خانوادگی	نمره میان ترم	درس زمین شناسی
سارا استاد	3/5	زمین شناسی
علیرضا شریفی	4	زمین شناسی
سینا صیاد پور	4/5	زمین شناسی
راضیه فرح بخش	7	زمین شناسی
سهیلا امیری	7/5	زمین شناسی
نگار میرجانی	5	زمین شناسی
الناز نجفی پناه	1	زمین شناسی
مهدی اسدیان	4	زمین شناسی
سید محمود قاسمی	6/5	زمین شناسی
فائزه معصومی مقدم	5/5	زمین شناسی
مریم حسینی	6	زمین شناسی
عاطفه قربانی	4/5	زمین شناسی
فریبا رستمی	6	زمین شناسی
اکرم شیشه گری همدانی	5	زمین شناسی
الهه الله رحیمی	5/5	زمین شناسی
سپیده حدادی	5/5	زمین شناسی
اکرم خاکی نهاد	5	زمین شناسی
امیر حیسن محمد پور	4	زمین شناسی
علیرضا عامری	3/5	زمین شناسی
سارا صفایی زاده	2/5	زمین شناسی
معصومه سعیدی	2/5	زمین شناسی
زینب عزیزانی	4	زمین شناسی
سنا قربانی	4/5	زمین شناسی
علی شهداد	2	زمین شناسی
امید فتحعلی	4	زمین شناسی
معصومه عمرانیان پور	4/5	زمین شناسی
الهه مبنیی کرکان	3/5	زمین شناسی
فاطمه عمادی	2	زمین شناسی